Điện Biên Phủ là một thung lũng lòng chảo rộng lớn ở phía tây vùng rừng núi Tây Bắc, gần biên giới Lào,  Việt. Đối với đế quốc Pháp,  Mỹ. Điện Biên Phủ là một địa bàn chiến lược cơ động, một căn cứ quân sự rất lợi hại trong âm mưu xâm lược của chúng ở vùng Đông Nam châu Á.

Trong chiến dịch Thu Đông 1953, 1954, lực lượng địch tại địa bàn cứ điểm Điện Biên Phủ này gồm 17 tiểu đoàn bộ binh và lính dù, 3 tiểu đoàn pháo binh với trên 40 khẩu pháo. 1 tiểu đoàn công binh. 1 đại đội xe tăng. 1 đại đội xe vận tải có khoảng 200 chiếc, và 1 phi đội không quân thường trực 14 chiếc. số quân lính địch là 16.200 tên. Chúng bố trí 49 cứ điểm. thành 8 cụm, mỗi cụm là một hệ thống hoả lực nhiều tầng. Tám cụm cứ điểm chia thành 3 phân khu. Phân khu trung tâm gồm 2 phần 3 lực lượng ở ngay giữa Mường Thanh. Phân khu Bắc có các cứ điểm Him Lam. Phân khu Nam là một cụm cứ điểm có trận địa pháo và sân bay Hồng Cúm.

Sau khi phân tích tình hình các chiến trường. Hồ Chủ tịch và Bộ Chính trị Trung ương Đảng ta quyết định tập trung lực lượng tiêu diệt tập đoàn cứ điểm ở Điện Biên Phủ.

17 giờ ngày 13 tháng 3 năm 1954, quân ta nổ súng mở đợt tiến công thứ nhất đánh vào phân khu Bắc, sau 5 ngày chiến đấu, ta đã tiêu diệt nhanh gọn hai cứ điểm kiên cố vào bậc nhất của địch, là Him Lam và Độc Lập. Sau đó làm tan rã thêm một tiểu đoàn địch và tiêu diệt cứ điểm Bản Kéo. Ta diệt và bắt sống 200 tên địch, bắn rơi 12 máy bay, mở thông cửa vào trung tâm tập đoàn cứ điểm, uy hiếp sân bay Mường Thanh.

17 giờ ngày 30 tháng 3 năm 1954, ta mở đợt tiến công thứ hai. Cuộc chiến đấu trên đồi A1 diễn ra hết sức gay go. Hai bên giằng co từng tấc đất. Đến ngày mùng 4  tháng tư, mỗi bên giữ nửa đổi A 1. Đợt này ta diệt 2.500 tên địch, chiếm lĩnh phần lớn các cao điểm ở Điện Biên.

Quân đội viễn chinh Pháp đã tập trung hầu hết máy bay vận tải ở Đông Dương cho mặt trận. Bọn can thiệp Mỹ chi viện gấp cho Pháp 100 máy bay oanh tạc, 50 máy bay vận tải, và cho mượn 29 máy bay hai thân (C 119).

Đêm ngày mùng 1 tháng 5 năm 1954, ta mở đợt tiến công thứ ba. Quân ta đánh chiếm những cứ điểm còn lại ở phía Đông và phía Tây. Bẻ gãy cuộc phản kích của địch. Đêm  mùng 3 tháng 5, bộ đội ta cách sở chỉ huy địch 300 mét.

17 giờ ngày mùng 7 tháng 5 năm 1954, sau những trận pháo kích dữ dội, bộ đội ta tiến thẳng vào sở chỉ huy địch. Tướng Đờ cát xtơ ri, và toàn bộ tham mưu tập đoàn bị bắt sống. Gần một vạn quân địch chui ra khỏi hầm, xin hàng. Ngay đêm đó ta tiến công bắt sống toàn bộ quân địch ở phân khu Nam.

Sau 55 ngày đêm chiến đấu cực kỳ anh dũng, chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ đã toàn thắng. Ta tiêu diệt và bắt sống 16.000 tên địch, bắn rơi và phá huỷ 62 máy bay, thu toàn bộ vũ khí, kho xăng, đạn dược, quân trang, quân dụng.

Chiến thắng Điện Biên Phủ kết thúc thắng lợi 9 năm kháng chiến lâu dài, và gian khổ chống thực dân Pháp xâm lược, “Đã được ghi vào lịch sử dân tộc như một Bạch Đằng, một Chi Lăng, một Đống Đa ở thế kỷ 20, và đi vào lịch sử thế giới như một chiến công chói lọi, đột phá thành trì của hệ thống nô dịch thuộc địa của chủ nghĩa đế quốc”.