Bài tuyên truyền các biện pháp phòng lây nhiễm bệnh liên cầu lợn sang người, của trạm y tế xã Nghĩa thái.
Kính
thưa toàn thể cán bộ và nhân dân trong xã.
1. Đặc điểm của bệnh.
Bệnh liên cầu khuẩn lợn do Streptococcus suis
(S.suis) gây nên, bệnh xảy ra ở nhiều nơi trên thế giới và gây tổn thất lớn về
kinh tế. Bệnh liên cầu lợn cũng có thể lây cho người. Chính vì vậy nó được xếp
vào nhóm các bệnh chung của người và động vật.
Nhiễm S.suis ít gặp ở người. Tuy nhiên, người
có nguy cơ lây nhiễm và phát bệnh khi tiếp xúc với lợn bệnh hoặc các sản phẩm từ
lợn bệnh. Biểu hiện lâm sàng chính là: viêm màng não, xuất huyết, viêm phổi,
viêm cơ tim và viêm khớp. Những người bị bệnh nặng có thể tử vong do độc tố vi
khuẩn gây sốc nhiễm khuẩn, viêm nội tâm mạc, suy đa phủ tạng, nhiễm khuẩn huyết.
Tỷ lệ chết có thể tới 7%.
Khả
năng xét nghiệm xác định týp liên cầu lợn gây bệnh ở người tại nước ta hiện nay
rất hạn chế.
1.1. Định nghĩa ca bệnh
Ca bệnh lâm sàng: bệnh cảnh viêm màng não: Sốt cao, đau đầu, buồn
nôn, nôn, ù tai, điếc, cứng gáy, rối loạn tri giác. xuất huyết đa dạng ở một số
nơi trên cơ thể.
Một
số trường hợp xuất hiện các triệu chứng nhiễm khuẩn, nhiễm độc tiêu hoá: sốt,
đi cầu nhiều lần, phân lỏng, cơ thể lạnh, run. trước khi có biểu hiệu của viêm
màng não.
Trường
hợp nặng: Sốc nhiễm độc, trụy mạch, cơ thể lạnh, tụt huyết áp, nhiễm khuẩn huyết
cấp tính, rối loạn đông máu nặng, suy hô hấp, suy đa phủ tạng. hôn mê và tử
vong.
Ca
bệnh xác định: Tìm thấy S.suis gây bệnh (thường là S.suis týp II) khi nuôi cấy
bệnh phẩm (máu người bệnh hoặc các mô, tổ chức bị tổn thương) hoặc tiến hành
làm xét nghiệm huyết thanh học hoặc làm phương pháp sinh học phân tử (PCR).
2. Tác nhân gây bệnh.
Tác
nhân gây bệnh liên cầu lợn là một loại liên cầu khuẩn có tên là Streptococcus
suis (S.suis). Vi khuẩn gram dương, hình cầu hay hình ô van, kỵ khí tùy tiện.
Ở
động vật, vi khuẩn thường cư trú ở đường hô hấp trên đặc biệt là xoang mũi và hạch
hạnh nhân. Tuy nhiên, vi khuẩn cũng có thể có trong đường tiêu hóa và đường
sinh dục của lợn.
Dựa vào đặc điểm của các polysaccharid ở lớp vỏ
bọc vi khuẩn, người ta đã xác định vi khuẩn có 35 týp huyết thanh. Trong đó,
S.suis týp II, thường gây bệnh ở người.
S.
suis sản xuất yếu tố dung huyết alpha, và beta trên môi trường thạch máu cừu và
ngựa.
S. suis chủ yếu sống ở lợn nhà nhưng đôi khi
cũng tìm thấy ở các loài lợn rừng, ngựa, chó, mèo và chim.
S.suis có thể tồn tại lâu trong phân, nước,
rác. Như vậy, môi trường đóng vai trò quan trọng trong quá trình truyền bệnh của
vi khuẩn.
S.suis dễ bị tiêu diệt bởi các chất sát khuẩn
và tẩy rửa, có thể điều trị hiệu quả bằng kháng sinh.
3. Nguồn truyền nhiễm
-
Ổ chứa:
+
Lợn nhà
+
Có thể cả lợn rừng, ngựa, chó, mèo và chim.
+
Các véc tơ có khả năng truyền bệnh bao gồm ruồi, gián, chuột.
-
Thời gian ủ bệnh: Thời gian ủ bệnh ngắn,
chỉ từ vài giờ đến 3 ngày.
-
Thời kỳ lây truyền: Hiện nay chưa được biết đầy đủ. Khả năng khi lợn bị bệnh,
vi khuẩn S.suis biến đổi và tăng độc tính mới lây nhiễm cho người.Chưa thấy có
sự lây truyền bệnh từ người sang người.
4. Phương thức lây truyền.
-
Streptococcus suis có thể lây truyền qua người khi tiếp xúc với lợn bệnh hay lợn
mang vi khuẩn qua các tổn thương nhỏ, trầy xước trên da của những người giết mổ,
chế biến và ăn thịt lợn bệnh hay lợn mang vi khuẩn nấu không chín. Hiện nay,
chưa có bằng chứng bệnh liên cầu khuẩn có thể lây trực tiếp từ người sang người.
-
Lợn mang vi khuẩn là nguồn lây nhiễm chính. Bệnh có thể truyền qua đường hô hấp,
các chất bài tiết, máu của lợn bệnh, lây lan thông qua tiếp xúc trực tiếp hoặc
lây qua kim tiêm nhiễm khuẩn.Vi khuẩn có thể vẫn có mặt ở hạch hạnh nhân của lợn
sau khi đã được điều trị bằng kháng sinh penicillin. Lợn nái có thể mang vi khuẩn
trong tử cung và âm đạo. Lợn có thể bị nhiễm vi khuẩn ở bất kỳ tuổi nào. Khả
năng nhiễm và gây bệnh của vi khuẩn ở lợn con cao hơn ở lợn trưởng thành. Các
đàn lợn non trong trạng thái chịu stress và tiếp xúc với nguồn bệnh sẽ có khả
năng phát bệnh cao.
-
Phân, chất độn chuồng, các loại thức ăn và nước uống trong chuồng nuôi có thể
trở thành nguồn bệnh thứ cấp. Các động vật khác có khả năng truyền bệnh bao gồm
ruồi, gián, chuột.
6. Tính cảm nhiễm và miễn dịch.
-
Ở lợn: có thể bị nhiễm vi khuẩn ở bất kỳ tuổi nào. Khả năng nhiễm và gây bệnh của
vi khuẩn ở lợn con cao hơn ở lợn trưởng thành.
-
Ở người: hiện nay chưa được biết đầy đủ.
-
Những người có nguy cơ nhiễm bệnh cao: người làm việc ở trại chăn nuôi lợn, người
giết mổ gia súc, cán bộ thú y, người ăn tiết canh lợn hoặc ăn thịt lợn ốm chết.
7. Các biện pháp phòng, chống dịch
7.1
Biện pháp phòng bệnh:
+
Nên chọn mua thịt lợn đã qua kiểm định của cơ quan thú y.
+ Tránh mua thịt lợn có màu đỏ khác thường,
xuất huyết hoặc phù nề.
+ Nấu chín thịt lợn là điều rất quan trọng
(Tổ chức Y tế thế giới - WHO khuyến cáo trên 700C). Không ăn lợn chết, không ăn
các món ăn tái, đặc biệt là tiết canh lợn trong thời gian có dịch.
+
Những người có vết thương hở phải đeo găng tay khi tiếp xúc với thịt lợn
tái hoặc sống.
+
Phải giữ các dụng cụ chế biến ở nơi sạch sẽ, rửa sạch tay và các dụng cụ
chế biến sau khi tiếp xúc,chế biến thịt lợn. Dùng riêng các dụng cụ chế biến thịt
sống và thịt chín.
Trên đây là bài tuyên truyền phòng chống bệnh
liên cầu lợn của trạm y tế xã.
Phụ trách trạm. Vũ Thị Hạt.